گرایپ واتر ((Gripe water) یک شربت دارویی است که معمولا در شیشه‌های ۶۰ و ۱۲۰ میلی‌لیتری عرضه می‌شود. این محصول می‌تواند تشکیل یافته از اسانس‌های مختلفی، چون اسانس شوید، اسانس دانه رازیانه، اسانس برگ نعناع، زنجبیل، بابونه و یا بادرنجبویه باشد (هر شرکت دارویی ترکیبات خاص خودش را برای این شربت استفاده می‌کند. به هر حال منشا این دارو گیاهی است) و به خاطر داشتن روغن‌های فراری چون کاررون، آنتول، فنکون، منتول و منتون خاصیت ضد اسپاسم و کاهش تونوس اسفنکتر تحتانی مری دارد. خاصیتی که باعث می‌شود خروج گاز‌های معده آسان‌تر صورت پذیرد. به علاوه منتول موجود در این فرآورده احتمالا از طریق اثر کلسیم آنتاگونیستی موجب شل شدن عضلات صاف جداره کولون می‌شود.
این شربت علاوه بر کولیک، ممکن است برای درمان دندان درد، سکسکه، نفخ شکم و رفلاکس نیز تجویز شود و این بستگی به تجربه پزشک و بدن کودک دارد که چگونه به این دارو جواب دهد.
تاریخچه مصرف شربت گرایپ واتر
گرایپ واتر از زمانهای قدیم مورد استفاده قرار میگرفته است. نخستین مورد ثبت شده از استفادۀ آن به ۱۸۴۰ میلادی در انگلستان برمیگردد که برای درمان بیماری مالاریا که تحت عنوان تب فن شناخته میشد مورد استفاده قرار گرفت. ترکیب اولیۀ گریپ واتر که شامل جوش شیرین، الکل و گیاهان بود در سالهای دهۀ ۱۸۵۰ میلادی مورد اسقبال مادران و پرستاران بچۀ بریتانیایی قرار گرفت. بسیاری بر این باور بودند که گرایپ واتر به آرام کردن بچه‌های ناراحت کمک می‌کند که شاید این اثر ناشی از وجود الکل در شربت مورد استفاده در آن دوران بود.
البته امروزه الکل از ترکیب آن خارج شده است، زیرا دانشمندان کشف کرده‌اند که دادن الکل به بچه می‌تواند بینهایت خطرناک باشد. به هر جهت، بسیاری از مادران و حامیان طب گیاهی در مورد اثرات آرام‌بخش گریپ واتر قسم میخورند.
میزان مصرف گرایپ واتر چقدر است؟
میزان مصرف گرایپ واتر برای هر گروه سنی متفاوت است:
- برای نوزادان: یک قاشق چایخوری یا ۲.۵ میلی‌لیتر
- برای کودکان: یک قاشق مرباخوی یا ۵ میلی‌لیتر
- برای بزرگسالان: یک قاشق سوپخوری (۱۰ تا ۲۰ میلی‌لیتر)
در صورت لزوم دفعات مصرف را چهار تا شش بار در روز می‌توان تکرار کرد.
گرایپ واتر برای چه کسانی منع مصرف دارد؟
این شربت در افراد حساس به سیر و افراد مبتلا به زخم‌های حاد دستگاه گوارش ممنوعیت مصرف دارد. ولی خوشبختانه تداخلات دارویی ندارد. البته از آنجا که حاوی مقداری قند است، بهتر است توسط افرادی که دیابت دارند مصرف نشود.
در مورد مصرف این دارو در دوران شیردهی و بارداری نیز عوارضی گزارش نشده، ولی بهتر است احتیاط کاملا رعایت شود و مضرات احتمالی آن در مقایسه با فوایدش سنجیده شود.
عوارض مصرف گرایپ واتر
این محصول می‌تواند برای بسیاری از کودکان مفید باشد. اما این عوارض آن را هم نباید نادیده گرفت:
- برخی گیاهان به کار رفته در گریپ واتر می‌تواند موجب واکنش آلرژیک در بچه شود.
- گرایپ واتر باعث ورود برخی باکتریها در سیستم گوارش بچه می‌شود.
- این شربت در برخی کودکان یبوست شدید ایجاد می‌کند.
- اگر در فاصلۀ کمی از تولد به نوزاد گرایپ واتر داده شود این شربت می‌تواند باعث توقف خوردن شیر توسط نوزاد و تأخیر تحویل شیر مادر شود.
نکات مهم در مورد گرایپ واتر
- یکی از نکات بسیار مهم این است که والدین ترجیحا سرخود این شربت را خریداری نکنند و اجازه دهند پزشک یک شربت گرایپ واتر خوب به آن‌ها تجویز کند. دلیل این مساله این است که در برخی از انواع آن ممکن است الکل و شکر به کار رفته باشد و دوز این مواد برای کودک زیاد بوده و حتی موجب ایجاد عوارض شود؛ بنابراین در صورت خرید این شربت حتما به دقت ترکیبات آن را مطالعه کنید.
- نکته بعدی این است که به خاطر احتمال آلرژی کودک اول میزان کمی از دارو به او بدهید و صبر کنید تا اگر کودک به آن دارو آلرژی دارد این را متوجه شوید و فورا مصرف دارو را متوقف کنید. این که از همان اول زیاد و به دفعات پشت سر هم به کودک دارو بدهید، باعث واکنش آلرژیک شدیدی در بدن کودکانی می‌شود که حساسیت دارند.
- شما باید حتی‌الامکان دارو را دور از نور و گرما نگهداری کنید و فراموش نکنید که این شربت پس از باز شدن درب آن تنها تا ۴ هفته قابل مصرف است. بعد از آن دیگر باید دورش بریزید، چون نباید سر سلامت نوزاد کوچک‌تان که سیستم ایمنی ضعیفی دارد ریسک کنید.