دکستروز (Dextrose) از سرمهایی است که در زمانهایی که بدن بیمار با کم آبی مواجه شده است تجویز میشود. این سرم آب و الکترولیت مورد نیاز بدن را تامین کرده و بیشتر در مواردی که بیمار به دلیل داشتن اسهال و استفراغ آب زیادی را از دست داده باشد مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع زمانی كه انسان نمیتواند به صورت خوراكی مایعات دریافت كند یا دچار افت قند خون است استفاده از این سرم توصیه میشود.
سرم دکستروز با درصدهای مختلفی وجود دارد که هرکدام برای کاربرد خاصی تجویز میشود. دکستروز ۵ درصد حاوی ۵% قند و ۹۵% آب میباشد و به دفع مواد زاید از کلیهها کمک میکند. جهت تامین نیازهای کالری بدن از دکستروزهای غلیظ استفاده میشود.
نامهای دیگر، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی
نام های دیگر |
– |
موارد مصرف |
تامین آب و کالری مورد نیاز بدن |
عوارض |
واكنشهای تبزا، عفونت در محل تزریق، نكروز بافتی، ترومبوز وریدی با فلبیت، اغتشاش شعور یا عدم هوشیاری و تحریک ورید |
تداخل دارویی |
خون کامل، آمپی سیلین، اریترومایسین، وارفارین، امولسین چربی، بیکربنات سدیم، دیلانتین |
مقدار و نحوه مصرف سرم دکستروز
میزان مورد استفاده این محلول در بیماران مختلف متفاوت بوده و حتما باید توسط پزشک تعیین گردد.
نکاتی که در ارتباط با مصرف سرم دکستروز باید بدانید
- در افراد با بیماریهای کبدی، قلبی یا کلیوی و همچنین بیمارانی که دچار انسداد مجاری ادراری هستند بهتر است این محلول با احتیاط و طبق نظر پزشک مصرف شود.
- در صورتی كه سطح گلوكز خون در بیمار بالا باشد (بیماران مبتلا به دیابت) مصرف این دارو باید با احتیاط صورت گیرد.
- مصرف این سرم در دوران باداری و شیردهی مانعی ندارد.
- دکستروز در نوزادان مادران مبتلا به دیابت، باید با احتیاط مصرف شود.
- بهتر است در صدمات مغزی بلافاصله پس از عمل جراحی این محلول استفاده نشود.
توصیهها و اقدامات پرستاری
- چنانچه تجمع بیش از حد مایع یا محلول در طول درمان رخ داد، باید وضعیت بیمار را ارزیابی كرد و در صورت نیاز یک درمان مناسب تصحیحكننده انجام داد.
- جذب، دفع و وزن بدن را در بیماران با اختلال فعالیت كلیوی باید تحت نظر قرار داد.
- در صورتیکه مصرف این سرم باعث کاهش تولید و ترشح انسولین از پانکراس گردد ممکن است بیمار نیاز به اضافه كردن انسولین از راه انفوزیون داشته باشد.
- محلول دكستروز را باید طوری تزریق نمود كه دارو به بافتهای اطراف رگ نشت نكند.
- تزریق دکستروز ۵۰% درمدت ۵ دقیقه میتواند کرامپ عضلانی بیماران همودیالیزی و اورمیک را رفع کند.
- محلولهای غلیظ دکستروز باید به آهستگی انفوزیون شوند.
- برای تزریق محلولهای قندی غلیظ از رگهای بزرگ استفاده میشود.