تیمی از دانشمندان آمریکایی و بریتانیایی موفق شدند دو داروی ترکیبی بسازند که اثری مشابه ورزش بر بدن دارند اما سازمان غذا و داروی آمریکا این محصول را نپذیرفته و مجوز پخش آن را نخواهد داد چراکه ورزش در گروه بیماری‌ها طبقه‌بندی نمی‌شود.
سال‌هاست که دانشمندان و پژوهشگران تحقیقات گسترده‌ای در رابطه با داروی ورزش انجام داده و در طول این تحقیقات نتایج مثبتی به دست آورده‌اند. به‌تازگی تیمی از پژوهشگران ایالات‌متحده آمریکا با همکاری محققان بریتانیایی دارویی ساخته‌اند که آزمایش‌های اولیه آن روی موش‌ها نتایج مثبت و قابل‌تأملی را در برداشت. بااین‌حال سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این محصول را به‌عنوان دارو نپذیرفته است چراکه ازنظر این سازمان ورزش یک بیماری نیست که بتوان آن را با دارو درمان کرد.
این داروها بسیار متفاوت از داروهای معمول رژیم غذایی عمل می‌کنند. معمولاً داروهای رژیمی اثرهای خاصی بر اشتها و محدود کردن آن دارند به‌طوری‌که باعث ایجاد احساس سیری کاذب شده و یا از جذب چربی‌های مصرفی فرد جلوگیری می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، به‌طورکلی این داروها از عوارض جانبی مختلفی همچون درد شکمی و سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و غیره برخوردار هستند.
همه ما از مزایا و فواید ورزش و تمرینات ورزشی منظم آگاه هستیم و بسیاری از ما از انجام ورزش‌های مختلف حتی دویدن ساده در پارک لذت می‌بریم اما گروهی از انسان‌ها نیز هستند که حس این لذت را رد کرده و از انجام آن خودداری می‌کنند. ممکن است دلایل آن‌ها برای ورزش نکردن شامل طیف گسترده‌ای از مواردی مانند شرایط بهداشتی و یا ابتلا به بیماری، محدودیت در تحرک و ورزش و سن باشد.
گروهی از پژوهشگران و دانشمندان برای این‌گونه افراد و یا حتی افرادی که به دلیل تنبلی و سستی از ورزش کردن خودداری می‌کنند، دارویی را ساخته‌اند که مصرف آن تأثیر ورزش را بر بدن خواهد داشت.
رونالد مارک ایوانز (Ronald Mark Evans) زیست‌شناس موسسه مطالعات زیست‌شناسی سالک (Salk) در لا جولای (La Jolla) کالیفرنیا از یک ترکیب شیمیایی به نام GW1516 که به‌طور مخفف ۵۱۶ نامیده می‌شود،استفاده کرد. دانشمندان این موسسه زیست‌شناسی در حدود یک دهه به تحقیق و بررسی پرداختند تا موفق شدند دارویی بسازند که تأثیر مشابه ورزش را بر بدن دارد. این دارو روی موش‌ها آزمایش‌شده و نتایج آزمایش‌ها نشان می‌دهند که داروی ترکیبی کشف‌شده تأثیر شگفت‌انگیزی بر بدن دارد. به‌طورکلی این دارو از سوختن گلوکز (قند) برای ایجاد انرژی جلوگیری می‌کند و به‌جای آن چربی‌های بدن را می‌سوزاند. درواقع بدن این روند را معمولاً در مدت طولانی‌تری انجام می‌دهد به این معنا که بدن برای ایجاد انرژی ترجیح می‌دهد ابتدا گلوکز را سوزانده و سپس چربی‌ها را بسوزاند.
در اواخر سال گذشته، ایوانز و گروه تحقیقاتش در مقاله‌ای که به چاپ رساندند، این مسئله را به‌طور کامل توضیح دادند. وی در توضیحات خود در این رابطه اعلام کرد: بدن مایل است ابتدا گلوکز را بسوزاند مگر اینکه دلیل خوبی برای تغییر رویه خود داشته باشد. حفظ عملکرد مغز در طول دوره‌های مصرف انرژی بالا و یا در طول تمرینات ورزشی می‌تواند دلیل خوبی محسوب شود.
پروفسور علی توسلی، استاد زیست‌شناسی شیمیایی دانشگاه ساوتهمپتون بریتانیا در حال بررسی و تجزیه‌وتحلیل داروی ترکیبی ۱۴ برای به دست آوردن نتیجه و اثر مشابه داروی ترکیبی ۵۱۶ است. داروی ترکیبی ۱۴ که داروی گول زننده بدن نامیده می‌شود، درواقع بر عملکرد یک آنزیم به نام ATIC تأثیر گذاشته و به تنظیم متابولیسم بدن کمک می‌کند. مسدود کردن این آنزیم یک واکنش زنجیره‌ای را ایجاد می‌کند که در اثر آن حسگر مرکزی انرژی سلول تصور می‌کند قند خون کاهش پیداکرده است. درنتیجه، سلول‌ها سوخت‌وساز بدن و جذب قند خود را سرعت می‌دهند. پروفسور توسلی معتقد است که اگر داروی ترکیبی ۱۴ پس از گذراندن مرحله آزمایشی بر مدل موش‌ها، آزمایش موفقیت‌آمیزی بر روی انسان‌ها داشته باشد، می‌تواند راه‌حل مؤثری برای بیماری چاقی باشد. در حال حاضر بیش از یک‌سوم جمعیت ایالات‌متحده آمریکا دچار چاقی هستند.
به گفته پژوهشگران هر دو داروی ترکیبی ۱۴ و ۵۱۶ بسیار متفاوت از داروهای معمول رژیم غذایی عمل می‌کنند. معمولاً داروهای رژیمی اثرهای خاصی بر اشتها و محدود کردن آن دارند به‌طوری‌که باعث احساس سیری کاذب شده و یا از جذب چربی‌های مصرفی فرد جلوگیری می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، به‌طورکلی این داروها از عوارض جانبی مختلفی همچون درد شکمی و سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و غیره برخوردار هستند.
این موضوع در حالی است که داروهای ترکیبی جدید، این‌گونه نبوده و عملکرد متفاوتی بر بدن دارند. البته گروه پژوهشی فوق‌الذکر در ابتدا برای وارد ساختن این دارو به بازار جهانی، نیازمند مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا هستند اما این سازمان نگاه مثبتی به این داروها ندارد چراکه ورزش را به‌عنوان یک بیماری نمی‌پذیرد تا نیازمند مصرف دارو باشد.
لازم به ذکر است که ایوانز قصد دارد داروی ترکیبی ۵۱۶ را برای درمان بیماران مبتلابه بیماری دیستروفی ماهیچه‌ای دوشن (Duchenne muscular dystrophy) استفاده کند. در این بیماری راه رفتن، رانندگی، نشستن، ایستادن یا انجام فعالیت‌های جسمی که نیازمند استفاده از ماهیچه‌ها بوده، بسیار دشوار و سخت است.
ایوانز و توسلی، هر دو آگاه هستند که اگر داروهای ترکیبی‌شان وارد بازار جهانی شود، ممکن است توسط ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار گیرد. به همین جهت در حال حاضر آژانس جهانی ضد دوپینگ برای جلوگیری از سوءاستفاده از داروهای این‌چنینی، پخش داروی ترکیبی ۵۱۶ را ممنوع اعلام کرده است. بااین‌حال ایوانز معتقد است که باید به افرادی که نمی‌توانند ورزش کنند و در انجام فعالیت‌های فیزیکی و جسمانی محدودیت دارند، اهمیت بیشتری داد. او در این رابطه می‌گوید: «به همین دلیل است که ما دست به ساخت چنین داروهایی می‌زنیم. درواقع ما تلاش می‌کنیم علم را از آزمایشگاه بیرون بیاوریم و آن را به درمانگاه تبدیل کنیم تا بتوانیم زندگی مردم را تغییر دهیم.»
ترجمه: فاطمه کردی