مکانیسم اثر و تداخلات «کدئین»

کدئین (Codeine) یکی از داروهای مخدر است که با اثر ضد دردی که دارد تبدیل به یکی از پرمصرف‌ترین داروهای دنیا شده است. علاوه بر تسکین درد از این دارو برای رفع سرفه و اسهال هم استفاده می‌شود. داروی کدئین به منظور تسکین دردهای مفاصل، کمردرد، استخوان‌درد، دندان درد، سردرد، میگرن و دردهای پس از جراحی توسط پزشک تجویز می‌گردد. برخی از داروهای مسکن مثل استامینوفن و پروفن و برخی از داروهای ضد سرفه مثل شربت اکسپکتورانت دارای مقداری کدئین هم می‌باشند. ترکیب کدئین با این داروها اثر ضد درد آن‌ها را بیشتر می‌کند. همانند تمام داروهای مخدر مصرف کدئین هم اگر به طور مستمر ادامه یابد می‌تواند در شخص مصرف‌کننده وابستگی ایجاد نماید. 

کدئین در اشکال مختلفی مثل قرص، کپسول، شربت و آمپول موجود می‌باشد.

 

نام‌های دیگر، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

 نام های دیگر

 Evacode

 موارد مصرف

 تسکین درد

 عوارض

 تهوع و استفراغ، یبوست، خواب‌آلودگی، كاهش فشار خون و ضعف تنفس، اشكال در ادرار كردن، خشكی دهان، تعریق، گرفتگی صورت، سرگیجه، كاهش ضربان قلب، تپش قلب، افت فشار خون وضعیتی، افزایش فشار خون ریوی، كاهش دمای بدن، توهم، حالت خماری، تغییر خلق و خو، وابستگی، اختلال در تفكر، تنگی مردمک چشم، بثورات جلدی، كهیر و خارش پوست، کاهش میل جنسی، کاهش اشتها

 تداخل دارویی

 فلوکستین و پاروکستین، ریفامپیسین و دگزامتازون، داروهای ضدافسردگی، داروهای خواب‌آور، آرامبخش و آنتی‌هیستامین‌ها، الکل

 

مقدار و نحوه مصرف کدئین

باتوجه به اینکه کدئین یک داروی مخدر است و مصرف آن در دوزهای بالا می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد لازم است که میزان دقیق مصرف آن حتما توسط پزشک تعیین گردد. به طور معمول به منظور تسکین درد در بزرگسالان مقدار ۱۵ تا ۶۰ میلی‌گرم از دارو هر ۴ تا ۶ ساعت مصرف می‌شود. این دارو بیشتر از ۶۰ میلی‌گرم در یک نوبت و ۲۴۰ میلی‌گرم در ۲۴ ساعت تجویز نمی‌شود.

 

نکاتی که در ارتباط با مصرف داروی کدئین باید بدانید

  1. هیچ‌گاه نباید به طور خودسرانه از داروهای حاوی کدئین برای درمان سرفه یا درد در کودکان و نوجوانان استفاده شود.
  2. در صورتیکه مبتلا به بیماری آسم، بیماری تنفسی و بیماری التهاب روده هستید این دارو را با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف کنید.
  3. اين دارو نبايد بيش از مقدار توصيه شده مصرف شود.
  4. اگر بیمار مصرف یک نوبت از دارو را فراموش کند، به‌محض یادآوری باید آن را مصرف کند. اگر نزدیک نوبت بعدی باشد، باید نوبت فراموش شده را رها کرده و به برنامه دارویی معمول باز گردد.
  5. این دارو ممكن است موجب خواب‌آلودگی یا سرگیجه شود؛ بر همین اساس از انجام فعالیت‌های مستلزم هوشیاری، تا مشخص شدن اثرات كامل دارو خودداری كنید.
  6. در صورت مصرف طولانی مدت داروی کدئین مصرف آن را با نظر پزشک قطع کنید.
  7. در صورتیکه به کدئین و یا داروهای کدئین‌دار حساسیت دارید از مصرف آن خودداری کنید.
  8. نباید از کدئین در بارداری استفاده کرد.
  9. توصیه می‌شود از این دارو در دوران شیردهی استفاده نشود و یا در صورت نیاز تحت نظر پزشک استفاده شود.

 

 

توصیه‌ها و اقدامات پرستاری

  • عوارض جانبی مصرف کدئین می‌تواند موجب بروز مشکلات تنفسی مرگبار در برخی کودکان شود.
  • در طول مدت مصرف داروی کدئین هر گونه علائم تضعیف سیستم عصبی مرکزی و سیستم تنفسی را گزارش کنید.