کلاریترومایسین نوعی آنتی بیوتیک است. این دارو در درمان انواع بخصوصی از عفونت های باکتریال، همچون عفونت های ریوی، عفونت های پوست و بافت نرم، عفونت های گوش و گلو و نیز عفونت هلیکوباکتر پیلوری، که احتمالا در بروز زخم های معده نقش دارد، بکار می رود. کلاریترومایسین در بیماران مبتلا به ایدز (نقص ایمنی اکتسابی) برای پیشگیری از بروز پنومونی (عفونت ریه) مایکوباکتریوم آویوم تجویز می شود. کلاریترومایسین به شکل قرص های پوشش دار و سوسپانسیون (محلول خوراکی) در دسترس است.
علل و نحوه مصرف
الف) فارنژیت یا التهاب لوزه ناشی از استرپتوكوك پیوژن
بزرگسالان: مقدار mg ۲۵۰ هر ۱۲ ساعت از راه خوراكی و به مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود. كودكان: مقدار mg/kg ۱۵ در روز از راه خوراكی به شكل منقسم با فواصل ۱۲ ساعته و به مدت ۱۰ روز مصرف می‌گردد.
ب) سینوزیت حاد ماگزیلاری ناشی از استرپتوكوك پنومونیه، هموفیلوس آنفلوانزا یا موراكسلاكاتارالیس
بزرگسالان: مقدار mg ۵۰۰ هر ۱۲ ساعت از راه خوراكی به مدت ۱۴ روز مصرف می‌شود.
پ) تشدید علائم برونشیت مزمن توسط موراكسلا كاتارالیس، استرپتوكوك پنومونیه یا هموفیلوس آنفلوانزا یا پاراآنفلوانزا
بزرگسالان: مقدار mg ۲۵۰ از راه خوراكی هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۴-۷ روز (تنها برای موراكسلا و پنوموكوك) مصرف می‌شود.
ث) عفونت ساده پوستی ناشی از استافیلوكوك اورئوس یا استافیلوكوك پیوژنز
بزرگسالان: مقدار mg ۲۵۰ از راه خوراكی هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۴-۷ روز مصرف می‌شود.
ج) پیشگیری و درمان عفونت منتشر ناشی از مایكوباكتریوم آویوم كمپلكس.
بزرگسالان: مقدار mg ۵۰۰ از راه خوراكی هر ۱۲ ساعت مصرف می‌شود.
كودكان: میزان mg/kg ۷,۵ از راه خوراكی دو بار در روز مصرف می‌شود كه تا mg ۵۰۰ دو بار در روز می‌تواند تجویز گردد.
چ) پاكسازی عفونت هلیكوباكترپیلوری جهت كاهش خطر عود زخم دئودنوم
بزرگسالان: در درمان سه دارویی شامل mg ۵۰۰ كلاریترومایسین همراه با لانزوپرازول و یك گرم آموكسی‌سیلین هر ۱۲ ساعت و به مدت ۱۴-۱۰ روز تجویز می‌گردد. در یك رژیم دیگر، mg ۵۰۰ كلاریترومایسین همراه با mg ۲۰ امپرازول و یك گرم آموكسی‌سیلین هر ۱۲ ساعت برای ۱۰ روز مصرف می‌شود.
در درمان دو دارویی، mg ۵۰۰ كلاریترومایسین هر ۸ ساعت و mg ۴۰ امپرازول یك بار در روز به مدت ۱۴ روز مصرف می‌شود.
كودكان: میزان mg/kg ۱۵ در روز به شكل منقسم هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود.
ح) پنومونی اكتسابی از جامعه ناشی از كلامیدیا پنومونیه، مایكوپلاسما پنومونیه، استرپتوكوك پنومونیه، هموفیلوس آنفلوانزا، هموفیلوس پاراآنفلوانزا یا موراكسلاكاتارالیس
بزرگسالان: میزان mg ۲۵۰ خوراكی هر۱۲ ساعت به مدت ۱۴-۷ روز تجویز می‌شود (در مورد هموفیلوس آنفلوانزا طول مدت درمان ۷ روز است.)
یا این‌كه می‌توان دو قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی روزانه به مدت ۷ روز برای درمان تمام ارگانیسم‌های ذكر شده تجویز نمود.
كودكان: مقدار mg/kg ۱۵ روزانه به شكل منقسم هر ۱۲ ساعت برای مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود (تنها جهت درمان كلامیدیا پنومونیه، مایكوپلاسما پنومونیه یا استرپتوكوك پنومونیه).
میزان دز مصرفی
یکی از اصلی ترین مواردی که در رابطه با مصرف هر دارویی می بایست مد نظر فرد مصرف کننده باشد؛ میزان دز مصرفی است. میزان دز دارو با اثر گذاری آن رابطه مستقیم دارد. همانگونه که تاثیر دارو با دز پائین بسیار کم است؛ استفاده از دز اضافی نیز سبب تقویت اثر دارو شده و حتی ممکن است منجر به ایجاد عوارض شدید در فرد مصرف کننده شود.
در صورتی كه كلیرانس كراتینین كمتر از ۳۰ میلی‌لیتر در دقیقه باشد، دوز را ۵۰ درصد كاهش داده یا فواصل مصرف دو برابر می‌شود.
نحوه اثر گذاری کلاریترومایسین
عملكرد آنتی‌باكتریال: دارو به بخش S ۵۰ ریبوزوم باكتری متصل شده و منجر به مهار سنتز پروتئین می‌شود. خواص باكتریوستاتیك و باكتریسیدال دارو به غلظت آن بستگی دارد.
فارماکوکینتیک
جذب:
دارو به سرعت از دستگاه گوارش جذب می‌شود؛ زیست دستیابی مطلق‌دارو ۵۰ درصد است. با وجودی كه غدا منجر به اندكی تأخیر در شروع جذب می‌شود، ولی از آن‌جایی كه غذا میزان كلی داروی جذب شده را تغییر نمی‌دهد، می‌توان كلاریترومایسین را بدون توجه به غذا مصرف نمود.
پخش:
این دارو پخش وسیعی دارد. به دلیل نفوذ سلولی خوبی كه دارد غلظت بافتی دارو بالاتر از سطوح پلاسمایی آن است. نیمه‌عمر پلاسمایی آن وابسته به دوز می‌باشد؛ در دوزهای mg ۲۵۰ هر ۱۲ ساعت نیمه‌عمر آن ۴-۳ ساعت می‌باشد كه با دوزهای mg ۵۰۰ هر ۱۲ ساعت به ۷-۵ ساعت افزایش پیدا می‌كند.
نکات قابل توجه
کلاریترومایسین، یکی از مشتقات اریترومایسین است که با اضافه شدن یک گروه متیل به ساختار شیمیایی، بدست می آید. گروه متیل با بهتر کردن میزان پایداری در برابر اسید، جذب داروی خوراکی را نسبت به اریترومایسین افزایش می دهد.
فعالیت ضد باکتری کلاریترومایسین و اریترومایسین معادل یکدیگر است به این تفاوت که کلاریترومایسین تاثیر بیشتری روی مجموعه مایکوباکتریوم آویوم دارد.
کلاریترومایسین همچنین روی مایکوباکتریوم لپره و توکسوپلاسما گوندی موثر است.
استرپتوکوکها و استافیلوکوکهای مقاوم به اریترومایسین، نسبت به کلاریترومایسین نیز مقاوم هستند.
عوارض مصرف دارو
در صورت بروز خونریزی یا کبودی غیرعادی با پزشکتان تماس بگیرید. سایر علایم که ممکن است رخ دهند و فقط در صورتی که مشکل‌ساز شوند نیاز به گزارش دارند عبارتند از: مزه‌های غیرطبیعی (احساس مزه بد دهان) ، تهوع ، استفراغ ، احساس ناراحتی شکمی ، اسهال ، یا سردرد.
موارد خطرناک
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف کلاریترومایسین ، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به کلاریترومایسین ، اریترومایسین ، یا دیگر آنتی‌بیوتیک ها.
بارداری یا شیردهی.
مصرف داروهای دیگر ، به ویژه کاربامازپین ، ریفابوتین ، استفیرول ، سیساپراید ، ضدانعقادهای خوراکی (وارفارین) ، تئوفیلین ، یا زیدووودین.
ابتلا به یا سابقه بیماری کلیوی یا کبدی.
تداخل دارویی:
مصرف این دارو، سطح سرمی تئوفیلین و کاربامازپین را افزایش می دهد.
مصرف همزمان این دارو با وارفارین باعث طولانی شدن PT در بیمار می شود.
مصرف این دارو سطح سرمی دیگوکسین را افزایش می دهد.
این دارو باعث تاخیر در متابولیسم سیکلوسپورین، تریازولام و فنی توئین می شود.
این دارو نباید همزمان با داروهای سیزاپراید و ترفنادین مصرف شود زیرا باعث افزایش خطر آریتمی های قلبی می گردد.
نکات مهم در هنگام مصرف
حتی در صورت احساس بهبودی ، دارو را تا انتها مصرف کنید تا عفونت‌تان درمان شده ، از عود بیماری جلوگیری شود.
اگر ظرف ۳ روز از درمان با کلاریترومایسین احساس بهبود نداشتید ، با پزشکتان مشورت کنید.
از پیمانه داخل جعبه دارو برای اندازه‌گیری مقدار دارو استفاده کنید.
کلاریترومایسین را دور از دسترس کودکان و دور از گرما ، نور مستقیم ، و حرارت مرطوب نگه دارید (در این شرایط کلاریترومایسین فاسد می‌شود).
مصرف در دوران بارداری و شیردهی:
مصرف این دارو در بارداری توصیه نمی شود.
ترشح این دارو در شیر مادر ثابت نشده است ولی سایر ماکرولیدها در شیر ترشح می شوند بنابراین مصرف این دارو در شیردهی باید با احتیاط همراه باشد.
هشدار های پزشکی
برای ثابت نگهداشتن سطح درمانی دارو، لازم است دارو هر ۱۲ ساعت یکبار مصرف شود.
علائم مسمومیت کبدی عبارتند از: درد شکم، تهوع، استفراغ، تب، لکوسیتوز و ائوزینوفیلی. ممکن است زردی ایجاد نشود.
در افراد مبتلا به نارسایی کلیه کاهش دوز انجام شود.
در افراد مسن باید دوز پایین تری از دارو نسبت به افراد بالغ مصرف شود.
هشدار های مصرف کننده
دارو را می توان قبل، بعد و یا همراه غذا مصرف نمود.
دوره درمان باید کامل شود.
دوز فراموش شده را بلافاصله پس از بخاطر آوردن، مصرف نمایید ولی اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده باشد، از مصرف آن خودداری نمایید و دوز بعدی را دو برابر نکنید.. مصرف دوزهای باقی مانده را با فواصل منظم و یکنواخت در طول روز ادامه دهید.
در صورت بروز بثوارت جلدی و سایر علائم واکنش افزایش حساسیت به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت دفع مدفوع آبکی و یا اسهال حتی بعد از اتمام دوره درمان به پزشک خود اطلاع دهید.
نباید از کلاریترومایسین تاریخ مصرف گذشته استفاده کنید.
نباید دارو را ناتمام قطع کنید ، مگر به دستور پزشک.
قبل از مصرف هر نوع دارویی لازم است تا کاغذ همراه دارو را مطالعه نمائید و همچنین اگر از بیماری خاصی رنج می برید و یا اینکه به نوعی اختلال دچار هستید حتما لازم است تا این موارد را با پزشک معالج خود درمیان بگذارید. رعایت این نکات در بهبود بیماری شما بسیار موثر است و همچنین موجب می شود تا عوارض مصرف دارو نیز تشدید نشود.