افسردگي پس از زايمان در هر دو گروه چه در سزاريني ها و چه در طبيعي ها وجود دارد. افسردگي پس از زايمان با علائمي همچون سستي و بيحالي، حس ناخوشايند به زندگي، نااميدي، داشتن افکار منفي به زندگي، پايين آمدن آستانه تحمل و پرخاشگري همراه است.
به گزارش نوین دارو به نقل از سیب سبز با اينکه وزارت بهداشت تلاش هاي گسترده اي براي ترغيب زنان به زايمان طبيعي آغاز کرده، اما هنوز هم کش و قوس بر سر اينکه زايمان طبيعي بهتر است يا سزارين، عوارض کداميک کمتر است و کدام مزاياي بيشتري دارد، ادامه دارد. در اين ميان عارضه جديدي که به عوارض متعدد سزارين نسبت داده شده افسردگي پس از زايمان است و پژوهشگران دانشگاه شهيد بهشتي ادعا کرده اند که اين اختلال در زناني که سزارين کرده اند، بيشتر مشاهده مي شود. ترديد ما در مورد اينکه اين ادعا تا چه حد مبنا و پايه علمي دارد و مي توان آن را به همه زنان تعميم داد، بهانه اي شد تا موضوع را با چند متخصص مطرح کنيم. اين کارشناسان که نظرهاي متفاوت شان را در ادامه خواهيد خواند، براي تان روشن مي کنند که آيا قرار است با زايمان سزارين خود را در معرض خطري جز مشکلات جسمي قرار دهيد يا خير.
سزاريني ها افسرده ترند؟
نه! درست نيست
دکتر رزاقي، روانشناس و مدرس دانشگاه آزاد:افسردگي پس از زايمان با علائمي همچون سستي و بيحالي، حس ناخوشايند به زندگي، نااميدي، داشتن افکار منفي به زندگي، پايين آمدن آستانه تحمل، پرخاشگري، اختلال در خواب (کم خوابي يا پرخوابي)، اختلال در روابط جنسي، اختلال در نوع تغذيه، زود گريه کردن، عدم تمايل به حضور در اجتماع و عدم رعايت نظافت شخصي و عمومي درخانه همراه است. اما در اينکه افسردگي پس از زايمان در سزارين بيش از زايمان طبيعي ديده مي شود، بايد بگوييم که دليل محکم تري از نشانه هاي پزشکي کلينيکي وجود دارد تا وقوع افسردگي پس از زايمان را در زناني که به روش سزارين نوزادشان را به دنيا آورده اند، رد کنيم. زيرا اصطلاح و شناسايي افسردگي پس از زايمان، در گذشته و دوراني مطرح شده است که ميزان زايمان طبيعي در زنان بيش از سزارين بود. اين در حالي است که امروزه زايمان سزارين در دو دهه گذشته شکل و رواج بيشتري به خود گرفته است. پس نتيجه مي گيريم که احتمال بروز افسردگي در زنان سزاريني با دلايل محکم و قوي همراه نيست. از سوي ديگر هيچ ارتباط معناداري نيز بين خروج زودهنگام بچه از شکم در سزارين و بروز افسردگي در مادر وجود ندارد.
مادري که به روش طبيعي قرار است زايمان کند و ساعت هشت صبح مي آيد و در بيمارستان بستري شده و چهار بعد از ظهر نوزادش را به دنيا مي آورد و مادري که تصميم گرفته به روش سزارين زايمان کند و زايمانش مدت زمان کوتاهي طول مي کشد، از نظر زماني هيچ تفاوتي با هم ندارند. اما نکته مهمي که بايد به آن توجه داشت وجود زمينه افسردگي در مادر است. يعني اگر زني زمينه ارثي افسردگي دارد يا تجربه افسردگي در گذشته را داشته است، معمولا ما احتمال بيشتري مي دهيم که پس از سزارين مبتلا به افسردگي شود يا افسردگي پنهاني که سال هاي سال به همراه داشته اما تا به حال فرصت ظهور پيدا نکرده است را نشان دهد.
افسردگي پس از زايمان با علائمي همچون سستي و بيحالي وحس ناخوشايند به زندگي همراه است
نه رد مي کنم و نه تاييد
دکترناظمي، روانشناس:تاکنون هيچ تحقيق مستندي که نشان دهد افسردگي در زناني که سزارين کرده اند، بيش از کساني که طبيعي زايمان داشته اند بروز مي کند، وجود ندارد؛ چراکه افسردگي پس از زايمان را من در هر دو گروه چه در سزاريني ها و چه در طبيعي ها ديده ام. البته ممکن است در خارج از کشور تحقيقي در اين مورد صورت گرفته باشد که از آن اطلاعي ندارم. با اين حال و به اعتقاد من بروز افسردگي پس از زايمان به ويژگي هاي شخصيتي افراد و خودآگاهي شان برمي گردد. به اين معني که نگاه فرد به پديده زايمان چگونه بوده است؟ چه برنامه ريزي براي آينده کرده است؟ ميزان تاب و تحمل او در برابر پديده زايمان چقدر است؟ از نظر شخصيتي منفي گر است يا ديد مثبتي به وقايع دارد؟ آيا آستانه تحمل بالايي دارد يا پايين است؟ آيا رابطه خوب و مطلوبي با همسرش دارد يا تنش بين او و شوهرش حکمفرماست؟ بنابراين اين ادعا را نه رد مي کنم و نه تاييد. مگر اينکه يک گزارش آماري بيايد و بگويد 70 درصد زناني که به روش سزارين زايمان کرده اند، پس از زايمان دچار افسردگي شده اند.
بله! درست است!
دکتر چايچيان، متخصص زنان و زايمان و دانشيار دانشگاه آزاد:من اين موضوع را کاملا تاييد مي کنم. مسئله اي که مطرح مي کنيد، يک باور نبوده و يک کشف علمي و حقيقت است و زني که به روش سزارين زايمان کرده، با به دنيا آمدن بچه احساس مي کند عضوي از بدن او کنده شده است، به خصوص اگر زمينه افسردگي در او وجود داشته باشد و احتمال اينکه دچار افسردگي پس از زايمان شود، بيشتر است. در روند زايمان طبيعي، مادر نقش مستقيمي در به دنيا آمدن کودکش دارد، چراکه درد و فشار زيادي را تحمل مي کند، پاره شدن کيسه آبش را مي بيند، خروج لحظه به لحظه نوزادش را حس مي کند و تحمل تمام اين رنج ها، باعث مي شود تا مادر به دام افسردگي پس از زايمان نيفتد. همين دردي که مادر تحمل مي کند، برايش لذت بخش است، چراکه شوق مادر شدن را دارد. اما در سزارين اوضاع چطور است؟ وقتي مادر بيهوشي عمومي مي گيرد، برخلاف زايمان طبيعي، هيچ دخالت مستقيمي در روند زايمان ندارد. پس از به هوش آمدن وقتي نوزاد را در آغوش مادر قرار مي دهند، او به فرزندش به چشم موجود غريبه اي نگاه مي کند و نمي تواند او را قبول کند و افکار مبهمي درخصوص کودکش به ذهنش هجوم مي آورد. چنين افکاري است که به بروز افسردگي در مادر دامن مي زند. از سوي ديگر دردي که مادر پس از به هوش آمدن تحمل مي کند، درد طبيعي نبوده و مصنوعي است، مادر هيچ دخالتي در روند زايمان ندارد، فعال نبوده و منفعل است؛ درست برعکس زايمان طبيعي که مادر در تمام مدت فعال است و تلاش مي کند تا نوزادش را با فشار و درد خارج کند و خودش روند زايمان را جلو ببرد.
دقيقا به همين علت است که براي جلوگيري از بروز اين مشکلات ما به مادران توصيه مي کنيم به روش طبيعي زايمان کنند. ازسوي ديگر دوران نقاهت را هم بايد در نظر بگيريم. در سزارين به دليل جراحت هايي که جسم مادر برمي دارد، دوره بهبودي اش نسبت به مادري که به شکل طبيعي زايمان کرده طولاني تر است؛ چون دردهاي شديدي را تحمل مي کند. اما در زايمان طبيعي لحظات دردناک همان لحظات زايمان است و پس از چند روز زائو مي تواند حرکت کند؛ چيزي که در مادر سزارين شده ديده نمي شود. براي پيشگيري از بروز افسردگي به مادراني که تصميم گرفته اند سزارين کنند، توصيه مي کنيم در دوران بارداري حتما با روانپزشک يا روانشناس مشورت کنند، چون متخصص زنان و زايمان نمي تواند تشخيص دهد مادري که سزارين کرده آيا مبتلا به افسردگي مي شود يا نه؟ احتمال دارد خانمي که به ما مراجعه کرده، دقيقا جزو گروهي باشد که پس از سزارين مبتلا به افسردگي شود، اما نمي توان نقش اختلالاني که فرد پيش از زايمان به آنها دچار بوده را ناديده گرفت. بنابراين خانمي که اختلال رواني دارد، قبل از بارداري حتما بايد با يک متخصص روانشناس يا روانپزشک صحبت کند.
هرگز فراموش نکنيد!
دکترجعفريان، متخصص تغذيه :اگر تازه به جمع مادران وارد شده ايد، با رعايت اين توصيه ها از افسردگي پس از زايمان رها شويد.
امگا3: مصرف غذاهاي دريايي مثل ماهي هاي چرب، سالمون، قزل آلا و ماهي تن هم در حفظ سلامت روان تاثير دارند.
ويتامين D: قرار گرفتن در معرض نور خورشيد و مصرف غذاهاي دريايي و لبنيات به دريافت بهتر ويتامين D کمک مي کند.
ويتامين هاي گروه B: مادران مي توانند با مصرف گوشت قرمز و ماهي حال بهتري را در روزهاي بعد از زايمان تجربه کنند.
مايعات: مادر اگر به اندازه کافي نتواند شير توليد کند، نگران شده و دچار افسردگي مي شود، بنابراين توصيه مي کنيم مادر با مصرف غذاهاي آبکي، توليد شير را بالا ببرد زيرا با افزايش شير طبعا استرس او نيز کاهش پيدا مي کند.
غلات: توصيه مي کنيم مادران از غلات سبوسدار استفاده کنند، زيرا شير توليد شده منبع غني از ويتامين هاي گروه B و املاح است.
سبزيجات: مادري که به اندازه کافي سبزيجات برگ دار، اسفناج وکلم بروکلي مصرف مي کند، ويتامين C ،A کلسيم و آهن بيشتري به بدنش مي رساند.
آنتي اکسيدان ها: اين ماده را در ميوه هايي همچون تمشک، انار، پرتقال، سبزيجات برگ دار و انواع توت ها مي توان يافت.